یکی از مباحث مهم مربوط به حقوق قراردادها، موضوع شروط ضمن عقد می باشد. اهمیت این بخش از حقوق قراردادها از آن جهت است که شروط ضمن عقد می تواند در درجه ی اول تأثیری بسزایی در میزان تعهدات طرفین قراردادی داشته و در درجه ی دوم بر میزان مسئولیت قراردادی طرفین نیز تأثیر گذار باشد.

در این بخش از تحقیق و طی پنج مبحث به بیان کلیات مربوط به شروط ضمن عقد خواهد پرداخت؛ مباحثی همچون مفهوم، انواع و اثر شرط ضمن عقد. از این رو، در مبحث نخست: از مفهوم شرط ضمن عقد، در مبحث دوم از انواع شرط ضمن عقد، در مبحث سوم از اثر شرط ضمن عقد، در مبحث چهارم از رابطه ی عقد و شرط ضمن عقد و در پایان در مبحث پنجم از شرایط صحت شرط ضمن عقد سخن گفته خواهد شد.

     در ابتدا باید توجه داشت که شرط ضمن عقد در حقوق قراردادهای ایران از خصوصیات و قواعد خاص خود بهره می برد که مشابه آن را شاید در هیچ نظام حقوقی دیگر نتوان یافت؛ چرا که مقنن وقت قانون مدنی، احکام مربوط به شروط را از فقه امامیه گرفته و در آن جا نیز فقها در باب شروط کتاب ها و رساله های بسیار نوشته اند . از مهم ترین کتب و منابع فقهی در این باره می توان از کتاب المکاسب مرحوم شیخ مرتضی انصاری و کتاب العناوین مرحوم میر عبدالفتاح مراغه ایی نام برد.

     در حقوق ایران، یک قرارداد از دو بخش تشکیل می شود: عقد و شروط ضمن عقد. عقد بیانگر تعهدات اصلی طرفین است و شروط ضمن عقد بیانگر تعهدات فرعی مربوط به تعهد اصلی عقد و یا تعهداتی مستقلی که تنها در ضمن عقد اصلی گنجانده شده است. بنابراین در حقوق ایران شروط ضمن عقد از دو خصیصه متمایز کننده برخوردار می باشند: 1- شروط ضمن عقد با تعهد اصلی طرفین در عقد تفاوت می کند و 2- شرط ضمن عقد می تواند کاملاً بیگانه از موضوع و تعهد اصلی عقد باشد. در نقطه ی مقابل حقوق ایران، وضعیت حقوقی شروط ضمن عقد در دیگر نظام-های حقوقی اندکی متفاوت به نظر می رسد.

فهرست مطالب

مقدمه    
معرفی شرط ضمن عقد    
مبحث اول: مفهوم شرط و تمییز آن از مفاهیم مشابه    
مبحث دوم: انواع شرط ضمن عقد    
گفتار اول:  شروط تقییدی و تعلیقی    
گفتار دوم:  شروط تصریحی و ضمنی    
گفتار سوم:  شروط بنایی، ضمن عقد و الحاقی    
مبحث سوم: اثر شرط ضمن عقد    
مبحث چهارم: رابطهی عقد و شرط ضمن عقد    
مبحث پنجم: شرایط صحت شرط ضمن عقد    
گفتار اول: مقدور بودن    
گفتار دوم:  مشروع بودن    
گفتار سوم:  منفعت عقلایی داشتن    
گفتار چهارم:  معلوم یا معین بودن    
گفتار پنجم: مخالف مقتضی ذات عقد نبودن    

فهرست منابع و مأخذ